Rouw is roeien met de riemen die je hebt, over rouwmodellen. (leestijd 4 minuten)

Deze keer opnieuw een blog over rouw. Ik kreeg veel reactie op mijn vorige blog over rouw.(Lees ‘m hier.) Naar aanleiding van een aantal van die reacties en mijn eigen nieuwsgierigheid heb ik deze blog geschreven.

Tsja. Rouwmodellen? Ik heb moeite met het woord en met het idee erbij. Het klinkt als bouwmodel. En dat doet me denken aan een vormendoos. Waarmee ik als peuter van 2 jaar leerde logisch denken. En zo “voorbereid” werd op een logische probleemoplossende wereld. Het ronde blokje past alleen door …het ronde gat. Het duurde even voor ik als 2 -jarige dat door had. Alleen het werkt niet voor rouwen. Het is een blokje dat je hoe je het wendt of keert niet past. Het past niet in de logische, probleemoplossende wereld. Omdat het geen probleem is! Rouwen is uniek.

De rouwende moet opnieuw de wereld leren verkennen die totaal veranderd is. Er zijn wisselende emoties die wisselen in intensiteit. Chaos. Het is proberen het te overleven. Het is heel persoonlijk en voor iedereen anders. Het raakt aan je identiteit. Het slaat een onmetelijk diep gat in je ziel. Het is niet te beschrijven rouwpijn, dus daar stop ik maar mee. En…er is geen stappenplan. Iedereen doet het op zijn eigen manier. De enige logica is dat het een normale natuurlijke reactie is. Als je met iemand sterk verbonden bent dan doet het verbreken daarvan op een niet te beschrijven wijze pijn. En dat is normaal en logisch. Rouwen is de keerzijde van de liefde.

Bij een rouwende (en dat zijn we allemaal) kunnen vragen opkomen als: Klopt het wel zoals ik rouw? Ik lijk maar niet vooruit te komen, hoe vind ik een weg in een wereld die totaal veranderd is? En ik moet toch “door de pijn heen”?

Op een cursusdag maakte ik kennis met het inzicht gevende model van Margaret Stroebe en Henk Schut. Het voelt wat beter aan omdat er ruimte zit in dit model. Het is flexibeler en komt dichterbij menselijke ervaringen (denk ik) en daardoor irriteert het me minder. Het hielp mij mijn eigen rouw beter te begrijpen. Ik vind dit model (vooruit dan maar) helpend en ik krijg reacties in mijn coaching praktijk dat dit ook voor anderen geldt. In onderstaande afbeelding heb ik het model van Stroebe en Schut, voor mijzelf, wat verder vereenvoudigd.

Je ziet de rouwende in een roeiboot. Stroebe en Schut noemen het roeien met twee riemen. Het duale procesmodel. Vandaar dat ik het noem:

Rouwen is roeien met de riemen die je hebt. Slingerend rouwen.

Volgens dit model, slinger je heen en weer in je roeiboot. En word je heen en weer geslingerd. Of anders gezegd, heen en weer slingeren tussen met het verlies bezig zijn en afgeleid worden van het verlies. Je staat als het ware met elk been op een eiland. Dit model geeft aan dat als je richting verlies roeit, je openstelt/ bezig bent/ contact maakt met het verlies. Dat kunnen herinneringen zijn, muziek die je erbij betrekt. Een gesprek met iemand die ernaar vraagt. In de stilte van je hart zijn. Gevoelens zoals onmacht, gemis, verdriet, boosheid en eenzaamheid, maar ook van vreugde en opluchting (bijv. na een langdurig lijden van iemand die eraan toe was.) Die er zijn. Of je overvallen.

Een volgend moment kun je en mag je afgeleid worden van het verlies. Pauze nemen, door werk, sporten, Netflix kijken, wandelen. Geen zin hebben om over je gevoelens te praten. Ook dat is rouwen! Er zijn ook mensen die vanaf het begin en ook later geen rouwpijn tonen. Ook dat is rouwen. Het kan zijn dat je de eerste tijd helemaal geen tijd hebt voor het verlies omdat je moeite moet doen om alles op de rit te houden. En dat je pas later toekomt aan het verlies.

Toen mijn vader overleden was, gingen mijn zus en ik zijn huis opruimen. Ik werd daarin heen en weer geslingerd tussen “lekker zinvol bezig te zijn”, door spullen te sjouwen. Dingen te regelen. Lekker te kletsen. (Afgeleid van het verlies)

En gevoelens van herinnering, verdriet en gemis. Een briefje met zijn handschrift, het zien van foto’s. (Met het verlies bezig zijn).

Je kunt in enkele minuten maar ook in enkele dagen of maanden of jaren heen en weer slingeren. Er valt geen tijd of schema aan vast te knopen. En zo ga je schoksgewijs richting een dagelijks leven waarin de rouwpijn niet meer voortdurend aanwezig is. Het kan zijn dat je je verbaasd afvraagt dat je totaal niets voelt. Je leven oppakt en doorgaat, ook dit is normaal!

De rouwpijn kan zo ondragelijk zijn dat dit alleen in kleine stukjes behapbaar is. Dan kun je niet meer met de pijn overweg en kan het nodig zijn om tijdelijk de pijn wat op afstand te zetten. Bewust afgeleid te worden van het verlies. Ook dit is gezond! In mijn coaching heet dat “op het wit staan omdat het rood te zwaar is “.Ook hierin herken ik de twee eilanden. Zie hieronder

What doesn’t kill you makes you stronger.Kwetsbaar.

Rouwen en roeien zijn werkwoorden. Rouwen is hard werken. In het Duits noemen ze het niet voor niets trauerarbeit. Ik heb net tranen van liefde, dagboek van een weduwnaar van Tim Overdiek gelezen. Wat (ook) in dit boek opvalt is hoe kwetsbaar maar ook moedig en veerkrachtig mensen zijn. Niet om als overwinnaar of “beter” uit hun rouw te komen of zoiets. Maar de moed hebben hun verdriet en de doffe pijn de ruimte te geven. Opstaan terwijl je eigenlijk niet meer wakker wil worden. En toch op één of andere manier, slingerend, het leven oppakken. Of zoals Tim Overdiek aan het eind van het boek zegt:

“Om op een dag te kunnen zeggen: We leven. En hoe lang of hoe kort ons dat ook is vergund. Hier gaat het om. Leven.”

Je eigen veerkracht helpt je vaak om je verlieservaring op te nemen in je leven. Mensen om je heen, iemand waarmee je kunt praten, waar je je verhaal kwijt kunt, zijn belangrijk. Heeft deze blog, vragen bij je opgeroepen? Ben je de draad kwijt? Loop je in je doolhof rond en kom je er niet uit? Is het rouwen bemoeilijkt door negatieve gevoelens, onmacht of andere issues? Heb je het gevoel dat je wel wat hulp kunt gebruiken? Stuur me dan een berichtje. We kunnen met elkaar via de Zoom of telefoon spreken. Vrijheid, blijheid. Of je waagt er een Coffee, Cake en Coachingaan! Welkom !
Verder hoop ik dat je wat hebt gehad aan deze blog. Je mag ‘m natuurlijk delen. En ik hoor ook graag van je wat je er van vond. Of wat je triggerde in deze blog. Deze blog is eerder verschenen als nieuwsbrief. Schrijf je hierin als je mijn nieuwsbrief wilt ontvangen.